کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 442

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)

دو پا-انسان

چشم شور-آن که چشم زخم زند

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

چتوَل-یک چهارم

از دهان در رفتن(پریدن حرفی از دهان، بدون پیش‌بینی سخن راندن)

پای کسی لنگیدن-منحرف بودن-سست عنصر بودن

دست من و دامن تو-دستم به دامنت

 

 

ابرو فراخی-خوشدلی-گشاده‌رویی
پر زور بودن سمبه-زیاد بودن فشار

چِککی-فوری-به سرعت

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

اِحلیل خوردن(فریب خوردن)

با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب

تنبان فاطی- برای فاطی تنبان نشدن

در معامله را گذاشتن-در قال را گذاشتن

آیه‌ی یاس-آن که بدبینی را به کمال می‌رساند

زیر بته عمل آمدن-بی پدر و مادر بودن-بی فرهنگ بودن

ابوطیاره-اتوموبیل کهنه و فرسوده

 

بی وقت-نابهنگام-بی موقع

تِر زدن-خراب کردن کار

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود

پنجه ی ابوالفضل-ورقه ی برنجی یا نقره ای که به شکل کف دست و انگشتان بریده شده است

حتم داشتن یق-ین داشتن

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن
آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

رده-حرف زشت یا نامربوط

پُرز دادن-روی آتش گرفتن مرغ پر کنده برای سوزاندن پرهای ریز آن

جان دادن برای چیزی-برای چیزی سخت مناسب بودن

جوش آمدن-به خشم آمدن-کج خلقی سخت کردن

چهره کردن-نگا. چهره شدن

پول ساز-کسی که کارهایش موجب در آمدن پول بسیار شود

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

حرف مفت-سخن بی هوده و پوچ

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن

پخش و پلا-پراکنده-تار و مار

آمد نیامد داشتن(روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست)

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه
پدر کسی پیش چشمش آمدن-رنج و آزار بسیار دیدن

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

روخوانی-از روی کتاب و نوشته خواندن

ایراد بنی‌اسرائیلی(بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت)

از پا ننشستن-سماجت ورزیدن-از کوشش دست نکشیدن
 

چشمه-نوع-قسم

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

جیب کسی را زدن-محتوای جیب کسی را ربودن

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

توی دل کسی را خالی کردن-کسی را ترساندن-ناامید کردن

جشنواره-جشن فزهنگی-فستیوال

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

کار شگفت‌انگیز کردن

 

زیر پای کسی را جارو کردن-سبب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

آه در بساط نداشتن-سخت بی‌چیز بودن-بیچاره و بینوا بودن

آه نداشتن که با ناله سودا کردن(آه در بساط نداشتن)

چرند اندر چرند-پرت و پلا

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

ده مرده حلاج بودن-بسیار زرنگ و کاری بودن

آش آلو شدن(خجالت‌زده شدن، سکه‌ی یک‌پول شدن، کنفت شدن)

پُخی بودن-کاره ای بودن-مهم بودن

پشه را در هوا نعل زدن-در تیراندازی بسیار ورزیده بودن-بسیار زرنگ و فرصت طلب بودن

راست روده شدن-اسهال گرفتن
 

زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه
آب (ها) از آسیاب افتادن(فرو نشستن هیاهو، از یاد رفتن ماجرا)

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

دروغ دون-مطالب نادرست و سراسر دروغ

 

آمد نیامد داشتن-روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست

ریزه خورده-خرده ریزه-وسایل کم بهای خانه

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

پیش کنار-بیضه-خایه
از روی شکم‌سیری-از سر بی‌مسئولیتی-بدون تعمق

از سر وا کردن-کاری را سرسری انجام دادن

چرکمرد شدن-آن قدر چرک که با شستن هم چرک نرود

خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

آهو چشم-معشوق-شاهد

دست آمدن-به دست آمدن-پیدا شدن-حاصل شدن

 

پر عائله-کسی که اهل و عیال بسیار دارد

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

خدا به رد-در پناه خدا
از صدقۀ سرِ-از عنایت و لطفِ

زیر سر کسی بلتد شدن-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

 

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه

زاییدن زیر کاری-کاری را به دلیل دشواری به پایان نرساندن

چاله میدان-نگا. چاله خرکشی

دور زدن-چرخیدن و تغییر جهت دادن

پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

جَرّ-کشمکش دعوا

تو ذوق زدن-ناخوشایند بودن-بر خلاف میل کسی سخن گفتن

در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن
خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل
آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن
 

چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

تو دوزی-دوختن از درون

ریش توپی-ریش تپه

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

بامبول در آوردن-حقه و کلک زدن

 

 
پشت-نسل-فرزندان

پلاس-اثاث مختصر منزل
دخترینه-دختر-مونث

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

 

از زور پسی(از روی ناچاری، اجبارن)

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

جیره ی کسی را روی یخ نوشتن و جلو آفتاب گذاشتن-با کسی دشمنی کردن

جناغ-استخوان جلو سینه ی مرغ

پاسور زدن-پاسور بازی کردن

دو پا-انسان

حرف های صد تا یک قاز-حرف های بی ارزش و بی معنی

جایی-مستراح-توالت

پا بَد-بد قدم
استغفرالله(خدا نکند، خدای نکرده، هرگز)
خاله وارسی-فضولی-تحقیق بی مورد

دو به دو-دو تا دو تا

حاشا زدن-انکار کردن امر مسلم

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

انداختن توی هچل-دچار دردسر و ناراحتی کردن

تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی
خر لنگ خود را به منزل رساندن-با وجود سختی کار را به پایان رساندن

تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

جان به جان آفرین تسلیم کردن-مردن-درگذشتن

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد

فرض کنیم که

راه داشتن-چاره ای داشتن-داشتن ارتباط پنهانی-وجود داشتن راه مخفی با جایی

تعارف دادن-هدیه فرستادن-پیشکش کردن

خروجی-جای بیرون رفتن-مالیاتی که هنگام خارج شدن از کشور به دولت می پردازند

زیر کاسه نیم کاسه بودن-در کاری رازی پنهان بودن-مکر و حیله ای در کار بودن
دُرافشانی کردن-مشتی یاوه به هم بافتن

 

 

بهم رسیدن-به وصال هم رسیدن

درب و داغان شدن

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

تنوره زدن-چرخ زدن و گرد شدن

چله نشین-کسی که از خانه بیرون نمی آید-خانه نشین

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

تو سری خورده-آدم خوار و حقیر

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

جوغ-جوی آب

خبرنگار-آن که برای روزنامه-مجله-یا رادیو و تلویزیون کسب خبر می کند
تبرک کردن-با برکت ساختن-خجسته کردن

دسته جمعی-باهم-گروهی

حتم داشتن یق-ین داشتن

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

حبه-پاره ی شکسته از قند یا نبات

حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن

چراغ باران-چراغانی

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن

به همین نزدیکی-به همین زودی-بزودی

زهره و زنبل کسی را ترکاندن-سخت ترساندن

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن(خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن)

زو کشیدن-اصطلاحی از بازی الک دولک که بازنده باید بدون تازه کردن نفس یدود

چل زن-زن کوتاه قد

حقوق بگیر کس-ی که ماهانه دستمزد می گیرد
تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن
پیش کسوت-کسی که سابقه اش بیش تر از دیگران است
دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

اول چلچلی(تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی))
از خجالت کسی در آمدن-محبت کسی را جبران کردن

استخوان خرد (نرم) کردن(با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن، دود چراغ خوردن)

خبرنگاری-کار خبرنگار

زیر دریایی-کشتی جنگی که می تواند در زیر آب حرکت کند

چَه چَه-صدای بلبل

چرک و خون-چرک آلوده به خون

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

 

 

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی
رشته فرنگی-ماکارونی

در قال را گذاشتن-به سکوت برگزار کردن-مسکوت گذاشتن

خارج رفتن-بیرون رفتن از خانه-رفتن به خارج از کشور
زنیکه-زنکه

پاشنه نخواب-کنایه از مویی که از نیمه ی پشت بریده و سر آن رو به بالا باشد

 

خوش نقش-خوش اقبال-پارچه یا قالی که نقش های زیبا دارد
تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود
تر و تازه-شاداب-شسته و رفته

دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن

دو دل-مردد-بی تصمیم

به حرف کشیدن- به حرف آوردن کسی

اصلاح-تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان

پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

پیش کردن گربه-راندن گربه

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

بد چشم-شور چشم-آن که چشم زخم برساند-مردی که به زنان نامحرم با شهوت بنگرد

آیۀ یاس خواندن-هرچیزی را پیش از بررسی محکوم به شکست کردن
الحق و الانصاف-انصافن-حقن

جان جانی-صمیمی-یکدل

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

خشکه نان-نانی که بیش از اندازه در تنور مانده و خشک شده است

اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

دان پاشیدن-دانه ریختن-به قصد گرفتار کردن کسی به او امتیازات دادن

پی نوشت-مطلبی که پس از پایان نوشته به آن افزوده می شود

حیوون-نگا. حیوان

جیغ و داد-داد و فریاد

پاترس-ترساندن کودکان برای بازداشتن از کاری

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام
 

خرده حساب-طلب مختصر-دشمنی قبلی

دُنگی-دانگی

بستن به ریش کسی-زنی را به مردی انداختن-با فریب کسی را به کاری واداشتن

 
در لفافه سخن گفتن-پوشیده و کنایه آمیز سخن گفتن

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند

چشم و چار-چشم-دید-بینایی

زیر چاقی-مهارت

دروغ دسته نقاشی-دروغ گنده-دروغ شاخدار

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

خالی خالی-بدون چیز دیگری

حالی شدن-فهمیدن-درک کردن

ازخودراضی-متکبر-خود پسند

دو پا-انسان

پرچ کردن-فرو بردن میخ در چیزی و کوبیدن و پهن کردن سر آن

دو به هم زنی-دو به هم اندازی

 

دست و دل باز-بخشنده-جوانمرد
ادا اصول-ادا اطوار

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن

زیر و زبر گذاشتن-حرکت گذاشتن برای حروف-اِعراب

 

روی دست کسی بلند شدن-کاری را به تر از کسی انجام دادن

زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده
در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

بَهمان-فلان
 

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

از تک و تا نینداختن خود(از رو نرفتن، جا نزدن، خود را نباختن)

ترش کردن-عصبانی شدن

خشک زدن-مات و مبهوت ماندن
پیه چیزی را به تن مالیدن-خود را برای چیزی آماده کردن

جفتک انداختن-لگد زدن-از انجام کاری خودداری کردن

دو پوسته-دو چیز به هم پیوسته

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)
 

جان به جان آفرین تسلیم کردن-مردن-درگذشتن

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن

دست کم گرفتن-کم بها دادن-اهمیت ندادن-حقیر شمردن

حمام زنانه-جای پر سر و صدا و شلوغ

از قماش چیزی (کسی) بودن(از جنس چیزی بودن، از تیپ کسی بودن)

دریافتی-حقوق

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

تُف کار-بچه باز

آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

دایر شدن-بر پا شدن-رواج یافتن-آباد شدن

اشرفِ خر-حریصی که زیان کند-نه خود خورد و نه به دیگران خوراند

بند زدن-به یکدیگر وصل کردن-به هم چسباندن

از خود در آوردن-دروغ‌پردازی کردن

چنار تجریش-متلک بد

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

تحت اللفظی-کلمه به کلمه

روی پای خود ایستادن-به خود متکی بودن-به دیگران نیاز نداشتن

اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن

به ته دیگ خوردن کفگیر-بی چیز شدن-تمام شدن سرمایه

خاله وارَس-آدم فضول
این در و آن در زدن-برای انجام کاری کوشش بسیار کردن
از دست کسی در رفتن(کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن)

خرخاری-همدیگر را خاراندن

باب-مرسوم-معمول

از بر گفتن یا نوشتن-متنی به اتکاء حافظه

باغ وحش-جایی برای نگهداری انواع حیوانات غیر اهلی

بد آوردن-بد شانسی آوردن-زیان دیدن بر اثر پیشامد بد

دزد زده-سرقت شده

چَکه-شوخ و بذله گو

انسان بودن-شریف و درست بودن

آلاف و الوف(مال و ثروت، جاه و مقام)
تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

دو آمدن-دور برداشتن-شاخ و شانه کشیدن-قیافه گرفتن
راحت کردن-کشتن
خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

دست نخورده-استفاده نشده-چنان که نهاده باشند

پا برهنه-بدون کفش

چانه زدن-پرگویی و اصرار برای تخفیف خواستن

 

بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

آسمان گرفتن-فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه

انداختنی-جنس نامرغوب

خوش حرکت-خوش رفتار-طناز

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن

بِر و بِر-زُل-نگاه یکریز
از دماغ کسی در آمدن(شادی و نشاطی را با اندوه و رنج تاوان دادن)
پیش کردن گربه-راندن گربه

پینه-وصله-پوست سخت شده

از راه به‌در بردن(فریب دادن، اغوا کردن)

پشکل برچین-سخت بی سر و پا-بسیار حقیر

پا افتادن-اتفاق افتادن-پیش آمدن

جفت کردن صدا با ساز-هماهنگ کردن صدای ساز توسط کوک